Inhoud
Mensen vertellen verhalen over zichzelf, elkaar, hun leven, het leven, over hoe het hoort te zijn en hoe het zou kunnen zijn. Mensen die therapeuten om hulp vragen, vertellen verhalen over zichzelf en hun leven, waarin zij weinig regie ervaren, waarmee zij onvoldoende uitdrukking kunnen geven aan eigen levenservaringen. De narratieve therapie is in haar ontwikkeling geïnspireerd door postmodernistische, sociaal constructionistische en poststructuralisme ideeën. Vanuit deze perspectieven worden deze verhalen als sociale constructen gezien en niet als representaties van een onderliggende werkelijkheid. ‘Wij zien de wereld niet zoals deze is, maar zoals wij deze hebben leren zien’. De verhalen waarmee wij onze werkelijkheid ordenen zijn sociale constructen, die onder invloed van externe en geïntegreerde conversaties en onder invloed van tijdsgeest, cultuur en machtsfactoren ontstaan.
De narratieve therapeut biedt een context aan waarbinnen hulpvragers in conversaties met anderen (en geïnternaliseerde anderen) hun verhalen evalueren, hervertellen en reconstrueren, zodanig dat deze in overeenstemming raken met belangrijke waarden en conclusies uit levenservaringen. Voor de narratieve therapeut is het co-construeren van verhalen niet zozeer een manier om het leven te helpen begrijpen, maar veeleer een manier om het leven te helpen vormen, structuur te geven. De taal is daarbij het gereedschap. In de narratieve therapie zijn verscheidene interventies ontwikkeld die uitnodigen tot reflectie, betekenisgeving en de co-constructie van geprefereerde verhalen over het eigen leven, relaties en identiteit.
De Cursus narratieve systeemtherapie
In deze cursus narratieve therapie is aandacht voor (1) theoretische concepten van het postmoderne denken (2) situering van de narratieve therapie in ontwikkelingen binnen de psychotherapie, systeemtherapie (3) consequenties voor de positie, attitude van de therapeut (4) kennismaking met diverse interventies (‘maps’ ) die er in de narratieve therapie ontwikkeld zijn (5) integratie en toepassingen van narratieve therapie in de praktijk van de cursisten.
Programma
Dag 1. Ochtend: Narratieve therapie: Plaatsbepaling in context en tijd. Dag 1. Middag: The tree of life Dag 2. Ochtend: De attitude van de narratieve therapeut. Dag 2. Middag: Externaliserende conversaties Dag 3. Re-authoriserende conversaties Dag 4. Ochtend, getuigenissen: ‘Re-membering’ conversaties Dag 4. Middag, getuigenissen: ‘Outsider witness’ conversaties Dag 5. Integratie: Narratieve perspectieven in de Systeemtherapie. Dag 6. Integratie: Narratieve therapie, transitie en trauma, werkstukken, reflectie en afscheid
Werkwijze, studiebelasting en toetsing
Werkwijze
Tijdens de lessen maken cursisten met elkaar een ‘narratieve’ krant. In deze krant reflecteren cursisten op de gelezen literatuur, theorie en ervaringen gedurende de lessen en op toepassingen in de beroepspraktijk. De krant mag op creatieve wijze invulling krijgen, is daarmee een narratieve werkvorm, waarin het collectieve leerproces vorm krijgt.
Studiebelasting
De voorbereidingstijd zal per bijeenkomst enigszins verschillen afhankelijk van eventuele opdrachten en presentaties die bij toer buurt gedaan worden. Globaal zal voorbereiding in de vorm van literatuurstudie en het maken van (praktijk)opdrachten per dag ongeveer drie tot zes uur in beslag nemen.
Toetsing
Als eindopdracht maken de cursisten ieder een reflectieverslag waarin zij (1) een casus beschrijven (2) een interview afnemen bij een cliënt over de samenwerking in de therapie (3) een conclusie trekken over eigen waarden in de rol van therapeut. In een groepje van 3 of 4 personen bereiden de cursisten een geënsceneerde therapiesessie voor, waar de andere cursisten als ‘reflecting team’ op reageren.