Inhoud
De Systeemtherapeutisch Werker (STW) is een systeemtheoretisch geschoolde en praktisch vaardige hulpverlener. Samen met anderen, zoekt hij op uiteenlopende hulpvragen antwoorden. De Systeemtherapeutisch Werker is een relatiedeskundige. Hij benadert vraagstukken vanuit hun culturele context en betrekt en activeert het netwerk bij het creatief zoeken naar verandermogelijkheden. Hij creëert een context waarin mensen vanuit steunbronnen en eigen (veer) kracht opnieuw regie ervaren over hun leven.
De inhoud van de cursus is afgestemd op de te verwerven competenties voor het beroep van systeemtherapeutisch werker. Er is sprake van een gefaseerde opbouw in de opleiding. In fase 1 staat het contact maken centraal. In fase 2 het begrijpen van gedrag vanuit een (betekenis) context. In fase 3 staat het maken van een systemisch plan van aanpak centraal, het zogenaamde 'samen op weg plan'. In fase 4 worden de toepassing van verschillende systeemtheapeutische methodieken, werkwijzen en technieken behandeld.
De inhoud van de cursus sluit aan bij de kwaliteitscriteria voor het beroep van systeemtherapeutisch werker, zoals geformuleerd door de Nederlandse Vereniging voor Relatie en Gezinstherapie. Er is veel aandacht voor het leren voeren van systeemgesprekken. Ook het onderzoeken van de betekenis van gedrag binnen sociale, maatschappelijk en culturele contexten heeft de aandacht. Het opzetten van een hulpverleningstraject, hier invulling aan geven middels diverse systeemtherapeutische technieken met betrekking tot diverse methodieken en instrumenten en het voorzetten en afronden ervan, worden aangeleerd. De STW-er is in staat hulpvragen te verduidelijken, hypothesen te vormen, betekenis overeen te komen, met interventies en (circulaire) vragen tot verandering uit te nodigen en de effecten te evalueren.
Ook wordt er aandacht besteedt aan systemische metacompetenties. De STW-er ontwikkelt een interpersoonlijk perspectief, onderzoekt gedrag en betekenis binnen sociale, maatschappelijke en culturele contexten. De STW-er kan zichzelf zien als een onderdeel van het systeem, waarmee hij/zij werkt en van het grotere hulpverleningssysteem waarin hij/zij werkt. De STW'er beschrijft problemen op een niet-pathologiserende wijze, maakt ruimte voor meerstemmigheid, diversiteit, veerkracht en steunbronnen. De STW-er kan samenwerken en reflecteren op de eigen rol en het effect van interventies.
Leerdoelen
De inhoud van de cursus is afgestemd op de te verwerven competenties voor het beroep van systeemtherapeutisch werker. In het programma draaiboek (verder op in deze tekst) staat aangegeven hoe in de opeenvolgende lesonderdelen verschillende competenties geleerd worden. De opbouw van de cursus is ingedeeld in vier hoofdstukken die ieder afgesloten worden met practicum en integratie.
A Fase 1. Contact maken
B Fase 2. Gedrag begrijpen vanuit (betekenis) context
C Fase 3. Plan van aanpak/ Samen op Weg Plan
D Fase 4. Methodiek en toepassingen
Werkwijze, studiebelasting en toetsing
Werkwijze
De TTC STW biedt competentie gericht onderwijs. De inhoud van de cursus is afgestemd op de competenties die de Nederlandse Vereniging voor Relatie en Gezinstherapie stelt als kwaliteitscriteria voor het beroep van systeemtherapeutisch werker.
De competenties van de Systeemtherapeutisch Werker
De door de NVRG erkende systeemtherapeutisch werker is een deskundig opgeleidde hulpverlener die op basis van verworven competenties antwoord geeft op actuele vraagstukken in de welzijnssector en geestelijke gezondheidszorg. Voor de systeemtherapeutisch werker worden drie typen competenties onderscheiden:
I. Systemische basiscompetenties.
II. Systemische metacompetenties.
III. Competenties om systeemtherapeutische technieken
I. Systemische basiscompetenties
Deze competenties betreffen kennis van principes die ten grondslag liggen aan systeemtherapie en vaardigheden om systeemgesprekken te voeren. De STW-er kan gedrag zien als onderdeel van interactiereeksen die zich ontwikkelen in de tijd en op basis van feedbackprocessen. De STW-er onderzoekt de betekenis van gedrag binnen sociale, maatschappelijke en culturele contexten. De STW-er kent verschillende methodische perspectieven en werkwijzen binnen de systeemtherapie. Hij/zij kan een hulpverleningstraject opzetten, voortzetten en afronden en hierin met betrokken partijen samenwerken.
II Systemische metacompetenties
Deze competenties betreffen de beroepsattitude en het perspectief van de STW. De STW ontwikkelt een interpersoonlijk perspectief, onderzoekt gedrag en betekenis binnen sociale, maatschappelijke en culturele contexten. De STW kan zichzelf zien als een onderdeel van het systeem, waarmee hij/zij werkt en van het grotere hulpverleningssysteem waarin hij/zij werkt. De STW beschrijft problemen op een niet-pathologiserende wijze, maakt ruimte voor meerstemmigheid, diversiteit, veerkracht en steunbronnen. De STW kan samenwerken en reflecteren op de eigen rol en het effect van interventies.
III Competenties om systeemtherapeutische technieken toe te passen
Deze competenties gaan over het daadwerkelijk inzetten van systeemtherapeutische technieken en het nemen van ‘relationele verantwoordelijkheid’ over de effecten ervan. De STW is in staat hulpvragen te verduidelijken, hypothesen te vormen, betekenis overeen te komen, met interventies en (circulaire) vragen tot verandering uit te nodigen en de effecten te evalueren.
Studiebelasting
Ongeveer 2,5 uur per studiedag.
Toetsing
De cursist houdt tijdens de praktijk- en integratiedagen een logboek bij. In dit logboek legt de cursist leerdoelen vast en schrijft hij/zij over leerontwikkelingen, laat hij/zij zien hoe de STW competenties eigen gemaakt zijn. Aan het einde van de cursus levert de cursist het logboek in tezamen met een eindwerkstuk waarin hij/zij a.d.h.v. een casus laat zien wat uit de cursus van waarde is geweest en hoe dit geïntegreerd kan worden in de beroepspraktijk.
Zelf aan te schaffen literatuur
- Baars, J. , Meekeren, E van (2013) Een psychische stoornis heb je niet alleen. Boom. Amsterdam
- Madsen. W.C. (2011). Samenwerkingsgerichte hulpverlening met multi-gestresseerdegezinnen. Antwerpen/Apeldoorn
- Savanije, A., Lawick, M.J. van, Reijmers, E.T.M. (2018) Systemisch Werken
Toelatingseisen
Maatschappelijk werkers, SPV-ers, vaktherapeuten, psychologen, orthopedagogen, die een specialisatie wensen m.b.t. systeemtherapeutisch werken. Ook andere hulpverleners die in hun beroepspraktijk met systemen werken zoals buurtwerker, gezinsvoogd, ouderbegeleider, F-ACT-, MDFT, MST-, FFT-therapeut. U kunt deelnemen aan de cursus als u een op de zorg- of welzijnssector gerichte bacheloropleiding op hbo- of universitair niveau heeft afgerond en gedurende twee jaar minimaal twee dagdelen per week systeemtherapeutische werkzaamheden verricht binnen de zorg- en welzijnssector.