De Jeugdzorgacademie start een serie ´De Jeugdzorgacademie in gesprek met…´. Hierin vertelt een docent over de cursus die hij/zij voor de JA verzorgt. We starten met Charlotte Nuhoff, een van de docenten van de ‘Vervolgcursus cognitieve gedragstherapie: Behandelinterventies Jeugd en adolescenten’.
De ‘Vervolgcursus cognitieve gedragstherapie: Behandelinterventies Jeugd en adolescenten’ is een vervolgcursus op de basiscursus CGt: wat is het grote verschil met de basiscursus?
‘De basiscursus CGt gaat over lichte, enkelvoudige problematiek en leert cursisten basistechnieken en werken met de gangbare protocollen. De vervolgcursus gaat over complexe casuïstiek: wat moet je doen als je met een dwarse puber te maken hebt en de standaardaanpak werkt niet? Deze cursus is ontworpen om cursisten meer handvatten te geven, te zorgen dat ze slagvaardiger en beter toegerust zijn op het moment dat het stroef verloopt.’
Wat maakt het werken met pubers zo bijzonder en anders dan het werken met jongere kinderen of volwassenen?
‘Als bij de behandeling van pubers het standaard protocol niet werkt, dan is er maatwerk nodig.
Een veelvoorkomende oorzaak van een stroeve behandeling bij pubers heeft te maken met hun streven naar autonomie. Dat hoort bij deze ontwikkelingsfase, waarin ze ook zoeken naar een eigen identiteit. Dit creëert een enorm spanningsveld. Wanneer een puber ook nog in een complexe thuissituatie opgroeit, wordt dit spanningsveld nog groter. Het is een hele kunst om als volwassene aan te sluiten bij de leefwereld van een puber en dat is tegelijkertijd ook de leukste uitdaging die er is. Dat vraagt wat van je creativiteit als behandelaar maar het gaat ook om durven loslaten. Je leert in de basiscursus heel keurig alle stappen van het gedragstherapeutisch proces toepassen, maar een puber laat zich niet zomaar in een malletje duwen. Daar zijn ze enorm sensitief voor en het effect van zo’n standaardaanpak is vaak hakken in het zand.’
Wat is dan wél een geschikte aanpak voor de begeleiding/behandeling van pubers?
‘Binnen CGt worden doorgaans twee gespreksstijlen gehanteerd: de meer directieve gespreksstijl (waarbij de therapeut je vertelt wat je het beste kunt doen/veranderen) en de socratische (waarbij de therapeut oordeelloos een bevragende vorm van begeleiden hanteert). De directieve werkt soms goed, vooral bij gemotiveerde mensen. Maar als je niet gemotiveerd bent, werkt deze stijl niet goed. Een derde aspect van de complexiteit in het begeleiden van pubers is namelijk motivatie. Veel pubers zeggen: “Ik wil wel veranderd zijn, maar ik wil er niks voor doen.” Motivatie gaat om je drijfveren, je redenen om iets wel of niet te doen. Cursisten leren om o.a. middels de socratische dialoog met jongeren in gesprek te gaan over hun beweegredenen. Dat is meestal niet iets wat spontaan op tafel komt, maar waar je ze over moet bevragen. Dat bevragen werkt alleen als je authentiek bent. Adolescenten en pubers hebben daar heel goede voelsprieten voor, maar ze voelen ook haarfijn aan of je een eigen oordeel of visie hebt. De cursisten leren in de cursus oordeelsvrij te werken; dus ook al vind je er wat van als persoon, die mening neem je niet mee in je houding en rol als therapeut. Het is van wezenlijk belang met de jongeren op zoek te gaan naar wat voor hen belangrijk is, waar ze voor staan, wat hun waarden zijn en waar ze naartoe willen. Zulke motiverende gespreksvoering is een hele kunst en een aanzienlijk deel van de cursus bestaat uit oefenen hiermee.’
Hoe is de cursus opgebouwd?
‘Ik geef de cursus samen met Erik Jongman. We verzorgen ieder onze eigen lesdagen en vullen elkaar in de lessen niet alleen inhoudelijk aan, maar zijn ook heel complementair in onze stijl van omgaan met de problematiek en de protocollen. We werken volgens dezelfde principes, maar laten aan de cursisten zien dat je je eigen stijl en je eigen persoonlijkheid als behandelaar kunt meenemen in je werkwijze. Een andere houding maakt ook andere dingen mogelijk in de therapie; dit wordt zichtbaar door de voorbeelden die verwerkt zitten in onder andere de filmpjes in het e-learning gedeelte.
De cursus start met deze e-learning en de cursisten volgen deze thuis, in eigen tijd en op eigen tempo. De e-learning bevat allerlei korte oefeningen, spelletjes en voorbeeldfilmpjes, zodat de cursisten zich de principes eigen kunnen maken. Er gaat een enorme meerwaarde uit van deze manier van leren; cursisten hebben zo houvast vóórdat in de lespraktijk geoefend wordt.
De Jeugdzorgacademie is een van de weinige opleiders die deze blended vorm voor CGt vervolgcursussen aanbiedt. Het aanvangsniveau is daardoor heel anders en gelijkwaardiger dan voorheen. Cursisten gaan voor hun gevoel ook meer de diepte in. Er is veel ruimte voor eigen vragen en verdieping en het gaat vooral om het vergroten van de eigen vaardigheden.
Deze manier van de cursus aanbieden heeft ook direct effect op hoe de cursisten terugkeren naar hun werkplek; behandelaars kunnen de volgende dag direct met het geleerde aan de slag. Cursisten waarderen enorm dat de cursus zo praktisch en direct toepasbaar is en geven deze feedback ook geregeld terug.’
Welke plek heeft genderproblematiek in de cursus?
‘Genderproblematiek is nieuw in cursus. Tot op heden werd dit onderwerp enkel door vragen van cursisten aangestipt, maar op verzoek hebben we er nu een vaste plek voor ingeruimd met achtergrondliteratuur, voorbeelden en veel materiaal.
Genderproblematiek haakt heel erg aan op het zoeken naar identiteit in de bredere zin van het woord. Er is nu veel meer ruimte en acceptatie om dit onderwerp bespreekbaar te maken, o.a. door social media. Wel is het een gebied waar relatief nog heel weinig onderzoek naar gedaan is en waar veel therapeuten zich dus onthand bij voelen. In deze cursus krijgen de cursisten antwoord op de vragen: hoe maak je genderidentiteit bespreekbaar, hoe reageer je op die vraagstukken, welke stappen kun je dan het best doorlopen? De opgedane kennis en vaardigheden kunnen cursisten direct in hun werk toepassen.’
https://www.dejeugdzorgacademie.nl/cursussen-en-opleidingen/cognitieve-gedragstherapie/vervolgcursus-cognitieve-gedragstherapie-adolescenten.html